کلمات کلیدی: تکنیک بافندگی از سنتی تا صنعتی طراحی بررسی آن در دوره های مختلف

منظور از طراحی بافت و یا تکنیک بافندگی چگونگی درگیر شدن نخهای عرضی (پود) و نخهای طولی (تار) است که نتیجه آن تولید پارچه می.باشد در موارد لازم حالتی و یا اثری نیز در نتیجه چگونگی این درگیریها بوجود میآید که به آن طرح پارچه میگویند. این طرح ها با توجه به روشهای بافندگی از حالتهای بسیار ساده آغاز شده و با پیشرفت و مهارت در بافندگی بتدریج به اشکال پیچیده تری تبدیل شده بطوری که امروز طرح های بسیار ظریف و مشکل به کمک تکنولوژیهای پیشرفته قابل اجرا و بافندگی است در اینجا به تکنیک بافت در دوران مختلف تا آنجا که اسناد و مدارک اجازه داده اشاره شده است. نام پارچه ها گاهی از نام محل بافت آنها انتخاب شده است مثل پارچه کوفیه یعنی پارچه ای که در کوفه بافته شده و یا پارچه های تاخته و راخته که فقط در نیشابور تولید میشد در بعضی موارد نام طرح نیز به نام پارچه یاد میشود مانند بته جقه یا قلمکارعلاماتی از بافت Tablet واژه نامه دیده شده که مربوط به اواخر هزاره سوم و یا اوایل هزاره دوم قبل از میلاد است این نشانهها بر روی پوشش تعدادی از اشیاء فلزی به صورت اثراتی باقی مانده که دارای بافت بسیار ظریفی هستند کمی بعد بافت Tapestry (واژه نامه در غرب ایران ظاهر شده و مدتی بعد بافندگی با ماکو و ایجاد طرحهای مختلف رشد قابل ملاحظه ای ابتداء در شرق و سپس در غرب نموده و در زمانی که تاریخ نساجی ایران آغاز میگردد، بافندگان ایرانی از کلیه طرح ها استفاده می نموده اندتاپستری بافتی متفاوت از بافندگی با ماکو است به طوریکه هر پود رنگی فقط در فضای لازم برای ایجاد طرح ظاهر شده و هیچکدام از پودها در عرض کامل کارگاه بافندگی قرار نمی گیرد مگر موارد کمی که طرح اقتضاء نماید . به این مفهوم که در حاشیه های بین دو بود رنگی که دو خط تار وجود دارد یک شکاف باز دیده می شودحدود ۱۵۰۰ ق.م این نوع بافت در مصر ا شده و به عنوان پایه اصلی صنعت بافندگی تا قرن ۱۴ در شرق میانه ادامه پیدا نموده و در این فاصله نیز ابداعات ماهرانه ای ظاهر شد

پارچه های طرح دار به شکل طرح دو پودی حدود هزاره اول قبل از میلاد با استفاده از ماکو در سیستم دو پودی که پودها عرض کامل پارچه را طی میکنند، توسعه پیدا کرد. در باختر ایران در این تکنیک دو پود به تناسب حرکت نموده ، یک پود با تارها به صورت بافت تافته عمل نموده و پود بعدی فقط در محلهائی که برای ایجاد طرح لازم است در روی پارچه قرار می گیرد. به این سیستم بافت پارچه بود طرح مرکب می گویند به نظر میرسد این تکنیک در مدیترانه شرقی توسعه یافته و در مصر در اوایل مسیحیت وجود داشته و نیز بافت اساسی در اروپا در قرون وسطی بوده است و هنوز مورد استفاده روستائیان کشورهای مختلف است در چین کمی پس از ایران یک نوع دیگر پارچه به اصطلاح تار مرکب پیدا شد. در این نوع بافندگی دو تار با رنگهای متضاد به کار برده میشود. قسمتی از هر تار طبق طرح مورد ازوم روی پارچه آورده میشود و با انداختن بود که از بین دو تار عبور میکند بدون اینکه با هیچکدام درگیر شود نگاه داشته می.شود پود دیگر مثل پارچه بافی عادی است و در یک زمان با هر دو تار درگیر میشود برای تغییر نقشه و طرح تارهایی که باید جلو آورده شوند عوض میشود در آغاز عصر مسیحیت روش دیگری در یافت پارچه تار طرح مرکب در چین پیدا شد. این روش با قبلی کمی فرق دارد به این معنا که تار نگهدارنده به بود جناغی درگیر میشود در صورتی که تار طرح روی آن آزاد است. این نوع بافت سبب میشود که پارچه در قسمت تارهای آزاد و شناور اطلس نمیشود و حال آنکه بقیه پارچه زمینه جناغی متضاد دارد.